Κοιμητήρια τῶν πεσόντων τοῦ 1940 στὴν Βόρειο Ἤπειρο

1) Στὴν Βόρειο Ἤπειρο ὑπάρχει ἕνα στρατιωτικὸ νεκροταφεῖο στοὺς Βουλιαράτες. Αὐτὸ τὸ χωριὸ ἀπέχει 6 χλμ. ἀπὸ τὴν Κακαβιά. Ἐκεῖ ἔγιναν φονικὲς μάχες μὲ τοὺς ὀπισθοχωροῦντες Ἰταλούς, τὴν 1η Δεκεμβρίου 1940.

Ὁ συγγραφεὺς κ. Ἀγαθοκλῆς  Παναγούλιας, στὸ βιβλίο του «Ὅσοι δὲν γύρισαν ἀπὸ τὸ μέτωπο», περιγράφει μὲ λεπτομέρειες ἐκεῖνες τὶς ἡρωϊκὲς μάχες καὶ δίνει στοιχεῖα γιὰ τὴν ἀνέγερσι τοῦ Ἑλληνικοῦ Στρατιωτικοῦ Νεκροταφείου:
«Οἱ ἀπώλειες ἦσαν 15 Ἕλληνες στρατιῶτες νεκροὶ καὶ 130 τραυματίες. Ὅλοι τους ἀπὸ τὴν Κορινθία καὶ Ἀχαΐα. Ὀκτὼ ἀπὸ αὐτοὺς φιλοξενεῖ ἡ Βουλιαρατινὴ γῆ στὰ ὀστεοφυλάκια τοῦ νεκροταφείου. Στὸ χωριὸ αὐτὸ λειτουργοῦσε ἐπὶ 3,5 μῆνες τὸ 1940-41 ὑγειονομικὸς σχηματισμός, τὸ Σ1 Πεδινὸ χειρουργεῖο δυναμικότητας 300 κλινῶν. Αὐτὸ τὸ χειρουργεῖο πρόσφερε περίθαλψη στοὺς Ἕλληνες τραυματίες ποὺ διακομίζονταν ἀπὸ διάφορα μέρη τοῦ μετώπου.

Οἱ κάτοικοι τοῦ χωρίου πρόσφεραν σπίτια, ποὺ χρησίμευαν ὡς θάλαμοι νοσηλείας, πρόσφεραν κατάλληλη τροφὴ γιὰ τὴ δίαιτα τῶν τραυματιῶν καὶ ἄλλες ὑπηρεσίες ποὺ εἶχαν νὰ κάνουν μὲ ἐπιδιόρθωση καὶ συντήρηση δρόμων γιὰ τὴ μεταφορά τους.

Ὅσοι ἀπ’ τοὺς τραυματίες ἔχαναν τὴ μάχη γιὰ τὴ ζωή, οἱ κάτοικοι τοὺς τιμῆσαν ὅπως ἔπρεπε. Παραχωρῆσαν ἕνα χωράφι ποὺ εἶχε μέσα ἕνα ἐξωκκλήσι (τὸν Ἅγιο Βασίλειο) καὶ τὸ μετέτρεψαν σὲ περιστασιακὸ στρατιωτικὸ νεκροταφεῖο. Ἐπρόκειτο γιὰ 57 στρατιῶτες. Οἱ κάτοικοι τοὺς ἔθαψαν μὲ ὅλες τὶς τιμὲς καὶ ὅπως ἁρμόζει. Στοὺς τάφους τους τοποθέτησαν σταυροὺς μὲ ἀριθμοὺς καὶ κρατῆσαν ἕναν πρόχειρο κατάλογο τῶν ὀνομάτων.

Σήμερα, στὸν γυναικωνίτη τῆς ἐκκλησίας τῆς Ἀναστάσεως, στὴν Κλεισούρα, στοιβάζονται ἐδῶ καὶ τέσσερα χρόνια, οἱ ὀστεοθῆκες Ἑλλήνων στρατιωτῶν. Πρόκειται γιὰ 279 ἀγνώστους στρατιῶτες καὶ ἕναν πεσόντα ποὺ ἔγινε γνωστὴ ἡ ταυτότητά του, ἀπὸ τὴ βέρα ποὺ φοροῦσε.

Στὴ διάρκεια τοῦ ἑλληνοϊταλικοῦ πολέμου σκοτώθηκαν 11.911 Ἕλληνες ἀξιωματικοὶ καὶ στρατιῶτες. Ἡ συντριπτικὴ πλειονότητα σκοτώθηκε ἐντὸς τῆς ἀλβανικῆς ἐπικρατείας. Λίγοι πεσόντες εἶναι ἐνταφιασμένοι σὲ κάποιο νεκροταφεῖο, ἐνῶ διάσπαρτα καὶ ἐγκαταλειμμένα ὀστᾶ Ἑλλήνων στρατιωτῶν, ὑπάρχουν σὲ πλαγιές, βουνὰ καὶ δάση».

Στὴν Βόρειο Ἤπειρο πραγματοποιοῦνται ἑορταστικὲς ἐκδηλώσεις κάθε 28η Ὀκτωβρίου. Ὁ κεντρικὸς ἑορτασμὸς πραγματοποιεῖται στοὺς Βουλιαράτες, στὸ κοιμητήριο τῶν πεσόντων. Μετὰ τὴν τέλεσι τῆς λειτουργίας στὸν Ἱερὸ Ναὸ τοῦ χωριοῦ, ἡ Ἑλληνικὴ σημαία μεταφέρεται ἀπὸ μαθητὲς στὸν χῶρο τοῦ κοιμητηρίου τῶν ἡρώων, ὅπου γίνεται κατάθεσις στεφάνων καὶ προσκλητήριο πεσόντων. Στὴν συνέχεια διαβάζονται μηνύματα ἀπὸ τὴν Ἑλληνικὴ Πολιτεία. Παρευρίσκονται οἱ Ἑλληνικὲς Προξενικὲς Ἀρχὲς στὴν Ἀλβανία, ἀλλὰ καὶ ἐπισκέπτες ἀπὸ τὴν Μητέρα Ἑλλάδα. Ἡ Θεία λειτουργία καὶ τὸ τρισάγιο τελεῖται χοροστατοῦντος τοῦ Μητροπολίτου Ἀργυροκάστρου κ. Δημητρίου.

2) Στὸν νομὸ Κορυτσᾶς, στὸ χωριὸ Μπομποστίτσα, ἀνηγέρθη τὸ Ἠρῶον τῶν πεσόντων Ἑλλήνων στρατιωτῶν τοῦ 1940. Ἐκεῖ εἶναι ὁ τάφος δύο Ἑλλήνων στρατιωτῶν. Ἡ δοξολογία κάθε 28η Ὀκτωβρίου τελεῖται στὴν διπλανὴ ἐκκλησία τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου.

Λειτουργία τὴν ἡμέρα τῆς ἐθνικῆς μας ἑορτῆς τελεῖται καὶ στὴν Κλεισούρα, στὴν μονὴ τοῦ Ἁγίου Νικολάου.

Τὸ μνημεῖο τῶν πεσόντων στὸν λόφο τῆς Μπομποστίτσας στὴν Κορυτσά, συχνὰ βεβηλώνεται ἀπὸ ἀγνώστους!

Τὸ 2008, ἡ Ἀλβανικὴ Κυβέρνησις εἶχε ὑποσχεθῆ στὸν πρῴην ὑπουργὸ κ. Γιῶργο Σούρλα, ὅτι ἀπεφάσισε τὴν συγκρότησι ἐπιτροπῆς ἐρεύνης, ποὺ θὰ ἐπιφορτισθῆ μὲ τὴν ἀναζήτησι τῶν ὀστῶν τῶν Ἑλλήνων στρατιωτῶν, ποὺ σκοτώθηκαν κατὰ τὴν διάρκεια τοῦ πολέμου 1940-1941 στὸ ἀλβανικὸ ἔδαφος (στὴν Βόρειο Ἤπειρο).

Ἡ ἀπόφασις ἐλήφθη μετὰ ἀπὸ συμφωνία μεταξὺ τῶν δύο κρατῶν καὶ ἐπεκυρώθη ἀπὸ τὸ ἀλβανικὸ Κοινοβούλιο τὸν Μάρτιο τοῦ 2010.

Οἱ Ἀλβανοί, μετὰ ἀπὸ πολλὲς πιέσεις, δέχτηκαν νὰ γίνη κοιμητήριο καὶ στὴν Κλεισούρα, πέραν ἐκείνου, ποὺ ὑπάρχει ἤδη στοὺς Βουλιαράτες. Ἀρνήθηκαν ὅμως κατηγορηματικῶς τὴν δημιουργία ἀναλόγου κοιμητηρίου στὴν Κορυτσά, προφανῶς γιὰ νὰ μὴ τονίζεται ἡ Ἑλληνικότης τῆς περιοχῆς, τὴν ὁποία οἱ Ἀλβανοὶ δὲν θεωροῦν «μειονοτικὴ ζώνη».

Ἡ ἐπιτροπὴ ἐρεύνης ποτὲ δὲν λειτούργησε, ἀλλὰ καὶ ἡ συμφωνία γιὰ τὸ κοιμητήριο τῆς Κλεισούρας ποτὲ δὲν ὑλοποιήθηκε.

Σὲ κάθε ἐπέτειο τῆς Ἐθνικῆς μας Ἑορτῆς (Ὀκτώβριο), ἀντιδροῦν λυσσαλέως ἀλβανοὶ ἐθνικιστές. Τελευταίως δέχονται ἐπιθέσεις ἀκόμη καὶ οἱ Προξενικές μας Ἀρχὲς στὴν Ἀλβανία, ὅπως ὁ Ἕλλην Πρέσβυς, ὁ Ἕλλην Γενικὸς Πρόξενος Ἀργυροκάστρου καὶ Κορυτσᾶς. Αὐτουργοὶ ὅλων αὐτῶν εἶναι μία ὀλιγομελὴς ἀκραία ὁμάδα, ὑπὸ τὸν τίτλο «Ἐρυθρόμαυρη Συμμαχία», Ἀλβανοτσάμηδες καὶ τὸ κόμμα «Αὐτοδιάθεση τοῦ Κοσσόβου».
Ἡ ἀντίδρασις τῶν δικῶν μας κυβερνήσεων εἶναι χλιαρὴ καὶ γιὰ τὰ μάτια.

Κωνσταντῖνος Κυριακοῦ

Ὑπεύθυνος Θεμάτων Βορείου Ἠπείρου

Διεύθυνσις Ἐξωτερικῶν

ΕΘΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ